Trà vối là gì? Tất cả những điều cần biết về trà vối

Trà vối là loại trà dân dã, có khả năng thanh nhiệt, giải độc rất tốt. Vì vậy, trong mùa hè nóng bức, nhiều người có thói quen đun trà vối cho cả gia đình sử dụng. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu xem trà vối là gì và các thông tin quan trọng nhất về loại trà này.

Trà vối là gì?

Trà vối là loại trà được làm từ lá cây vối phơi khô. Trong một số trường hợp, trà vối cũng là tên gọi của nụ hoa vối đã phơi khô. Tuy nhiên, so với trà được làm từ lá vối, trà làm từ nụ hoa vối ít phổ biến hơn. Vì việc thu hái hoa vối làm trà khó khăn hơn rất nhiều. Do đó, khi nhắc đến trà vối, người ta thường nghĩ ngay đến loại trà được làm từ lá cây vối phơi khô.

Đặc điểm của cây vối

Cây vối cho lá làm trà mọc tự nhiên ở nhiều vùng của Việt Nam. Đặc biệt là ở vùng đồng bằng và trung du miền núi Bắc Bộ. Loại cây này cũng được tìm thấy ở một số nước có khí hậu nhiệt đới trong khu vực Châu Á với tên khoa học là Cleistocalyx operculatus, thuộc họ Sim (Myrtaceae).

Cây thuộc nhóm thực vật có hoa, thân mộc. Trung bình, một cây vối cao từ 5 – 6m. Nhưng cũng có những cây có thể cao tới 10 – 15m. Lá cây vối có hình bầu dục, hơi thon dài hoặc hình trái xoan ngược, hơi nhọn ở cuống. Một phiến lá thường dài từ 8 – 10 cm, rộng khoảng 5 – 7cm. Toàn bộ phiến lá đều có màu xanh, trên bề mặt có thể có những điểm nâu, đặc biệt là với những lá vối già.

Khi ngửi, bạn sẽ thấy lá có mùi thơm dễ chịu. Cắn thử thì thấy có vị đắng chát nhẹ. Để làm trà vối, người ta thường hay lá vối bánh tẻ, không bị sâu. Đem về rửa sạch, phơi khô. Một số cơ sở sản xuất trà vối cũng hái lá về sấy để cho ra loại trà khô đều, thơm dịu và rất dễ bảo quản.

Các thành phần hữu ích bên trong trà vối

Từ xa xưa, người dân Việt Nam đã sử dụng lá, thân và nụ vối để nấu nước uống. Ngày nay, các sản phẩm trà được làm từ lá cây vối càng được sử dụng rộng rãi. Đặc biệt là trong mùa hè vì khả năng thanh nhiệt hiệu quả của sản phẩm. Đặc biệt, các nghiên cứu y học hiện đại đã chỉ ra rằng, trong lá vối, nụ vối có tanin, một số loại khoáng chất, vitamin và tinh dầu (thành phần làm nên mùi thơm ngai ngái của lá vối).

Khi đi vào cơ thể, những thành phần này có thể giúp bạn tăng cường sức khỏe, hỗ trợ điều trị bệnh hiệu quả. Trong lá vối còn có một số loại kháng sinh có khả năng tiêu diệt vi khuẩn gây bệnh, phòng ngừa, không cho các tác nhân gây bệnh xâm nhập vào cơ thể. Thậm chí, lá vối tươi hay lá vối khô (trà vối) sắc đặc còn được xem là một loại thuốc sát khuẩn hiệu quả. Nó được dùng trong việc chữa các chứng bệnh ngoài da như mụn nhọt, ghẻ lở.

Dân gian cũng lưu truyền bài thuốc lấy lá vối tươi vò nát, cho vào nấu lấy nước để gội đầu. Loại nước này chữa ghẻ chóc, nấm da đầu rất hiệu quả.

Trà vối có tác dụng gì?

Không chỉ là loại nước thanh mát để giải khát, giảm nóng bức, trà cây vối còn có rất nhiều công dụng cho sức khỏe. Thậm chí, cả y học cổ truyền và nghiên cứu y học hiện đại đều đã chứng minh các công dụng của trà vối với sức khỏe con người. Vậy trà vối có tác dụng gì?

Công dụng theo y học cổ truyền

Lương y đa khoa Bùi Đắc Sáng, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ, Hội Đông y Việt Nam cho biết, theo y học cổ truyền, vối có tính mát, vị đắng chát, có khả năng tiêu đờm, hạ khí, giải biểu, thanh nhiệt, sát trùng hiệu quả. Do đó, lá vối thường được khai thác để làm trà. Nhiều người cũng trồng cây vối tại nhà để lấy trà làm nước uống. Ngoài lá vối, các bộ phận như vỏ, thân, nụ cũng được dùng làm thuốc chữa bệnh.

Công dụng theo y học hiện đại

Y học hiện đại cũng đã chứng minh nhiều công dụng của lá vối với sức khỏe. Cụ thể, theo Sở Y tế tỉnh Nam Định, trà vối có nhiều công dụng như:

• Trà vối (cả loại trà được làm từ lá và loại trà được làm từ nụ) có khả năng thanh nhiệt, làm mát cơ thể, lợi tiểu. Vì vậy, nó rất thích hợp với những ngày hè nắng nóng.
• Trà vối có hoạt chất tamin với khả năng kháng khuẩn, bảo vệ niêm mạc đường ruột để tăng cường chức năng đường tiêu hóa, nhất là khi bạn dùng thức ăn nhiều dầu mỡ. Nó cũng có khả năng hỗ trợ điều trị các chứng bệnh ở đường tiêu hóa, giảm béo, lợi tiểu, tiêu độc….
• Ở bệnh nhân gout, trà lá vối giúp tăng cường chức năng thận. Tăng khả năng bài tiết các chất độc tích tụ trong cơ thể. Qua đó, giúp người bệnh giảm đau nhức, khó chịu, phòng ngừa biến chứng của gout.
• Các hợp chất hữu ích trong trà vối có khả năng ổn định đường huyết, giảm mỡ máu, chống oxy hóa tế bào, bảo vệ tổn thương tế bào beta tuyến tụy để hỗ trợ điều trị bệnh tiểu đường hiệu quả. Nó cũng tăng chuyển hóa cơ bản, phòng ngừa đục thủy tinh thể ở người bệnh tiểu đường.
• Lá vối có khả năng kháng khuẩn rất tốt. Vì vậy, trà vối sắc đăc có thể được dùng chữa lở ngứa, tróc đầu và nhiều chứng bệnh ngoài da khác.
• Trà lá vối đã chứng minh công dụng trong việc hỗ trợ chữa viêm đại tràng mãn tính với các triệu chứng như đau bụng âm ỉ, thường xuyên đi phân sống….

Hướng dẫn pha và sử dụng trà vối

Để pha trà vối, bạn có thể lấy 50g lá vối khô, rửa sạch, cho vào nồi, thêm nước vào đun (lượng nước điều chỉnh tùy theo thói quen uống trà đậm nhạt). Đun đến khi nước sôi thì tắt bếp, lọc bỏ bã, dùng uống nóng hoặc uống nguội đều được.

Hoặc bạn cũng có thể để hãm trà từ lá vối, nụ vối như cách hãm trà xanh thông thường. Tuy nhiên, thay vì hãm vào ấm nhỏ như với trà xanh, bạn nên dùng bình thủy tinh lớn. Đem lá vối cắt nhỏ, cho vào bình, thêm một chút nước nóng vào tráng sạch lá vối. Đổ nước nóng 90 – 95 độ vào hãm trong từ 5 – 7 phút là có thể sử dụng. Nước trà vối có màu đỏ nâu nhạt. Khi uống sẽ có bị đắng nhẹ, hơi ngọt với hương thơm ngai ngái.

Lưu ý khi uống trà lá vối

Trà vối là loại đồ uống dân dã. Hơn nữa, các chuyên gia trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe đều cho rằng đây là loại đồ uống lành tính, gần như không gây hại cho sức khỏe người dùng. Tuy nhiên, để dùng trà lá vối khô thường xuyên, bạn vẫn cần ghi nhớ một số lưu ý trong việc sử dụng trà. Theo đó:

• Không uống khi đói. Bởi lúc đói hệ tiêu hóa của bạn sẽ dễ bị kích thích, gây tăng nhu động ruột, mệt mỏi, choáng váng. Ngược lại, việc uống trà vối sau bữa ăn từ 1 – 2 tiếng giúp tăng khả năng tiêu hóa để cơ thể nhẹ nhàng, thoải mái hơn.
• Không uống quá nhiều nước trà vối trong một ngày. Tốt nhất một người chỉ nên uống một ấm trà hoặc một ly nước là đủ. Nếu muốn uống trà vối thay nước lọc thì phải pha thật loãng để tránh ảnh hưởng xấu tới hệ bài tiết.
• Trà vối rất tốt cho cơ thể. Nhưng trong thời gian dùng trà vối bạn cần kết hợp với chế độ ăn uống, tập luyện điều độ để ra tăng tác dụng của trà.
• Những người gầy yếu, cơ thể suy nhược không nên uống trà vối hay nước đun từ nụ vối. Vì nước vối có thể kiểm soát hàm lượng đường trong máu, gây giảm cân nhẹ. Nếu người gầy uống nước lá vối thì sẽ khiến cơ thể khó tăng cân.
• Người đang uống thuốc điều trị bệnh cũng nên thận trọng khi sử dụng trà vối. Tốt nhất nên tham khảo ý kiến bác sĩ để có hướng dẫn sử dụng chuẩn.

Một số thông tin liên quan đến trà gối của bạn cần biết

Ngoài các thông tin trên, người đang có ý định sử dụng trà vối tại nhà cũng nên biết một số thông tin liên quan đến sản phẩm này. Theo đó:

Trà vối có gây hại cho thận không?

Có một số thông tin cho rằng, việc uống trà vối có thể gây hại cho thận. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, bác sĩ thì đây là thông tin sai sự thật. Việc uống trà vối không hề gây hại cho thận mà còn có nhiều tác dụng tích cực. Vì trà vối có khả năng thanh nhiệt, giải độc rất tốt. Việc uống trà vối theo liều lượng khuyến cáo sẽ giúp đào thải bớt độc tố trong cơ thể, giảm gánh nặng cho thận, để cơ quan này hoạt động hiệu quả hơn.

Thậm chí, nước từ nụ vối còn có tác dụng điều trị sỏi thận rất tốt. Đây là thông tin đã được khẳng định trong trong đề tài nghiên cứu mang tên “Bước đầu nghiên cứu tác dụng điều trị sỏi đường tiết niệu bằng nước hãm nụ vối” của Phó giáo sư Tiến sĩ Hoàng Hà Kiệm, Bệnh viện 103, Học viện Quân Y. Theo đó, đề tài nghiên cứu này được thực hiện với 46 tình nguyện viên là những bệnh nhân mắc bệnh sỏi thận.

Những tình nguyện viên này được cho uống nước nụ vối trong vòng 6 tháng liên tục. Nhiều người trong số đó đã có dấu hiệu tiêu sỏi hoặc kích thước sỏi giảm đi đáng kể. Vì vậy, quan điểm uống nước vối hại thận là không hề có cơ sở. Vì trên thực tế, nước vối rất tốt cho thận và sức khỏe tổng thể.

Bà bầu có được uống trà vối không?

Bà bầu là đối tượng nhạy cảm, thường được khuyên nên thận trọng khi sử dụng các loại trà thảo mộc. Tuy nhiên, với trà lá vối, bà bầu có thể yên tâm sử dụng với liều lượng vừa phải. Vì các tài liệu y học cổ truyền đều chỉ ra rằng, nước trà đun từ lá vối rất tốt cho bà bầu. Nó có thể giúp mẹ bầu ổn định đường huyết, ngăn ngừa tiểu đường thai kỳ (một chứng bệnh nguy hiểm có thể xuất hiện trong thời gian mang thai) và nhiều vấn đề sức khỏe khác.

Thậm chí, dân gian còn lưu truyền thông tin bà bầu uống nước lá vối sẽ sinh con trắng trẻo, hồng hào. Mẹ cũng dễ dàng lấy lại vóc dáng đẹp sau khi sinh. Hơn nữa, trà lá vối còn được xem là loại trà có khả năng lợi sữa. Các loại vitamin và khoáng chất trong trà có thể thúc đẩy để tuyến sữa phát triển, giúp mẹ có đủ sữa, có sữa tốt để nuôi em bé.

Có phải nước vối tươi tốt hơn trà vối?

Trà vối thường được đun từ lá vối khô hoặc lá vối đã ủ chín phơi khô. Tuy nhiên, ngoài loại lá khô thì nhiều người cũng dùng lá vối tươi để hãm lấy nước uống. Nhưng trà từ lá vối khô hay nước đun từ lá vối tươi tốt cho sức khỏe hơn? Câu trả lời là trà làm từ lá hoặc nụ vối khô.

Vì lá vối tươi có khả năng kháng khuẩn, chống viêm rất mạnh. Việc uống nước lá vối tươi, nhất là nước đặc có thể dẫn đến tình trạng háo huyết. Khi đi vào cơ thể, nó còn tiêu diệt các vi khuẩn có lợi, gây mất cân bằng hệ vi sinh vật. Qua đó, ảnh hưởng đến đường tiêu hóa và gây ra nhiều chứng bệnh khác. Do đó, thay vì sử dụng lá vối tươi, mọi người nên uống trà vối làm từ lá vối hoặc nụ vối khô.

Bài viết của Trà Biếu đã chia sẻ các thông tin quan trọng về trà vối. Hy vọng các thông tin này sẽ giúp ích cho bạn, giúp bạn hiểu rõ về trà vối và biết cách sử dụng loại trà này ngay tại nhà.